Lindy Hop ve Solo Caz: Hangisini Seçmeli?

Merhaba sevgili okuyucularımız. Bu ay, sık gelen bir soruyla ilgili olarak Lindy Hop Company’nin kurucusu Ceren AY ile bir röportaj hazırladık. Dans etmek istiyorsunuz ama Lindy Hop ile Solo Caz arasında mı kaldınız? Farkları ve benzerlikleri nelerdir, gelin konuşalım.

Ceren: Şu soru çok sık geliyor: “Ben dansa başlamak istiyorum ama daha önce hiç dans etmedim. Biraz odunum 🙃 ve öyle bir yeteneğim de yok. Sizce hangisine başlamalıyım?” Bu soruya şöyle cevap veriyorum: Öncelikle ikisi de aynı swing türü müziğe yapılan; Lindy Hop eşli, Solo Caz ise tek başına yapılan bir dans ve bu çok kişisel bir karar, diyorum. Dolayısıyla insanların bu kararı kendilerinin vermesi gerektiğine inanıyorum. En nihayetinde biriyle mi dans etmek istiyorsun yoksa sadece bedeninle mi dans etmek istiyorsun?

Tabii eşli dansta da kendi bedeninle dans ediyorsun ama Lindy’de sosyal bir ortam var; insanlarla tanışıyorsun, sonuçta bir eş olduğu için fiziksel temas söz konusu.Bence insanların biraz durup bunu düşünmesi lazım: “Evet, ben dansa gitmek istiyorum ama bunu gerçekten öğrenip hayatıma yeni bir pencere açmak için mi istiyorum, yoksa sadece sosyalleşmek ve yeni insanlarla tanışmak için mi?” Olay biraz burada ayrılıyor.

Öte yandan daha derine inip teknik tarafına gelecek olursak Lindy Hop da, Solo Caz da aynı swing müziğiyle yapılıyor. İkisi de sosyal caz dansları. Solo dediğimizde topluluktan veya dans pistindeki insanlardan bağımsız, “Kafamı dinlemek istiyorum, kendi kendime şımarmak istiyorum.” gibi bir hâl olabilir, olmayabilir de. Aynı zamanda bir sosyal bağlam içinde de olabilir yani insanlarla birlikte ama eşleşmeden, temas etmeden yapılan danslar. Örneğin Jam Circle, Electric Slide, Shim Sham gibi... Bunlar da birlikte yapılan ancak temassız dans biçimleri. Eşli dans kapsamındaysa tabii ki fiziksel olarak temas üzerinden birbirini dinlemek öne çıkıyor. Ben bir follow olarak leade nasıl cevap veriyorum, lead ettiğim şeyi follow nasıl algılıyor, nasıl tepki veriyor? Orada bir etki-tepki meselesi var ve fiziksel bağlantıdan dolayı sürekli bir diyalog oluşuyor. Ama bu, Solo Caz’da fiziksel temas olmadığı için bağlantı yok anlamına gelmiyor; sadece farklı bir boyutta oluyor.

Ekin: Peki, ikisini birden yapmak isteyen biri için bu danslar birbirini besler mi? Yani Solo Caz yapmak Lindy Hop’ta da ilerlemeyi sağlar mı ya da tam tersi?

Ceren: Kesinlikle! Uluslararası eğitmenlerden Dax Hock şöyle demişti ki çok katılıyorum: “İnsan kendi bedeniyle dans etmeden başka bir bedenle dans edemez.” Dolayısıyla ritim ve müzikle ilişki en çok üzerinde çalıştığımız şey. Onu bedenimizde hissedip onunla dans etmeliyiz ki sonra başka bir bedenle temas edip karşılıklı bir diyalog kurabilelim. Yani tamamen birbirini besleyen şeyler. Eşli dansta bağlantı üzerinden bazı figürler ya da akışlar öğreniyoruz, müziğin ritmine ve akışına göre dans ediyoruz. Solo Caz’da ise kendi beden hareketlerimizle müziğin ritmine ve akışına göre dans ediyoruz.

Ekin: Ben geçenlerde Electric Slide öğrendim 🕺🏻 İlk defa gerçekten “anlamlı” bir hareket yaparak kendi kendime dans etmeyi denemiş oldum. İyi geldi. Elbette Lindy Hop’ta temas meselesi, yönlendirme ve yönlendirilme kısmı çok başka şeyler katıyor insana. Ama tek başına dans etmek güzel bir deneyim çünkü biz genelde eşli danslara alışığız.

Ceren: Dansa gitmek isteyen birinin aklına genelde önce eşli danslar geliyor, evet. Tabii son zamanlarda çıkan K-pop, müzik kliplerindeki danslar, hip hop gibi türler de her zaman vardı ama bizde “dans kursu” denince hâlâ ilk akla eşli danslar gelebiliyor. Bunu sosyokültürel açıdan uzun uzun tartışabiliriz ama senin dediğine katılıyorum.

Bir de sen şu an follow olarak dansı öğreniyorsun. Dolayısıyla çoğu followun başta düştüğü bir yanılgıya sen de düşebilirsin: Birisi beni yönlendirsin, ben bağlantıyı dinleyeyim, öğrendiğim figürleri sırayla yapayım, tahmin etmeye çalışayım, ezberleyeyim... Ama Solo Caz’da böyle bir şey yok. Çünkü orada tamamen kendi bedeninle dans etmek durumundasın. Bir rutin veya line dance öğreniyorsan bile hareket eden sensin. Grupla birlikte yapıyorsun ama yine bireysel olarak hareket ediyorsun. Yani birlikte bir şey yapıyoruz ama bu kez fiziksel temas olmadan. O yüzden Lindy’de bahsettiğimiz bağlantı daha somut bir şeyken Solo Caz’da bağlantı daha soyut bir hâl alıyor. Yine bağlantıdasın, yine beraber bir şey yapıyorsun ama bu kez görünmeyen iplerle, müzik sayesinde bağlantıdasın.

Başka bir konu da doğaçlama. Bir Shim Sham ya da bilinen diğer rutinleri yapmadığın zaman, mutfakta müzik açıp içinden geldiği gibi dans etmek gibi düşün. Yani figürlerden bağımsız. Evet, derslerde figürleri işliyoruz, müfredat var ama benim en önemsediğim şey şudur ki ben kimsenin benim gibi dans etmesini, dans ederken bana benzemesini istemem. Herkes kendine özgü dans etsin, kendine benzesin isterim. Çünkü dansın zenginliği ve çeşitliliği buradan gelir. Hepimizin beden yapısı, uzuvları, hareket kabiliyeti farklı. Bu yüzden aynı figür herkeste farklı görünür. Sonuçta Broadway’de sahneye çıkmıyoruz ya da Anadolu Ateşi gibi tamamen senkron danslar yapmıyoruz. Bu sosyal dans 😉

Ekin: Zaten bu dansın doğasına da aykırı olurdu. Belli boyda, belli cinsiyette ve rollerde değil herkesin istediği şekilde katılabildiği bir sosyal dans bu.

Ceren: Aynen öyle! Herkes kendini nasıl ifade etmek istiyorsa öyle dans edebilir. Lüksemburg’dayken beraber ders verdiğim başka bir uluslararası eğitmen Alex Marinis şöyle demişti: “Cazda her şey mübah; yeter ki caz çerçevesinde kalsın.” Yani istiyorsan amuda kalk ama caz çerçevesi içinde kalk. :)

Ekin: Sonuç olarak şunu diyebilir miyiz? Lindy ile Solo Caz arasındaki temel fark, eşli ya da tek başına yapılmaları. Geri kalanlar neredeyse aynı, mentalite aynı.

Ceren: Evet. Bağlantı aynı, bakış açısı aynı. Eşli dansta da müzikle bağlantı kuruyoruz, Solo Caz’da da. Ama Lindy Hop’ta eşli olmanın getirdiği etki-tepki ilişkisi nedeniyle doğaçlamaya Solo Caz’daki kadar özgürlük alanı bulunamayabiliyor. Solo Caz’da ise Lindy Hop’taki gibi birine temas etmeden dans ediyoruz ama doğaçlama çok daha özgürce ortaya çıkabiliyor.

Ekin: Peki yaptığın doğaçlama ya da küçük bir farklılık, Solo Caz’da daha mı çok fark edilir? Lindy’de onu yedirmek daha kolay gibi.

Ceren: Mümkün, birlikte yapılan bir solo dansta birinin yaptığı farklılık gruptan ayrı gözükeceği için fark edilebiir. Ama Lindy Hop’ta sosyal dans bağlamında kimse seni performans gibi izlemediği için bu çok da önemli olmaz. Çünkü orası performans değil sosyal bir ortam. Ne olursa olsun, müzik gibi dans da devam eder.

Lindy Hop mu? Solo Caz mı? Karar sizin!

Umarız konuştuklarımız sizler için ufuk açıcı olmuştur. Merak ettiklerinizi bize yazın, onları da konuşalım.

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere!

Röportajımıza ev sahipliği yaptığı için Kumo Coffee House'a sevgiler!